ظرفیت ذهن ما، هر چقدر هم که باشد، در هر لحظه صرفاً برای تعداد محدودی رابطه و حجم محدودی اطلاعات و اخبار کافی است.
اما اتصال دائمی به اینترنت و موبایل و شبکه‌های اجتماعی باعث شده که حتی وقتی از اخبار رو برمی‌گردانیم، خبرها به سراغ‌مان بیایند.
و نیز وقتی آدم‌ها از زندگی‌مان بیرون می‌روند، هم‌چنان پیش چشم و در دسترس‌‌مان قرار داشته باشند. بنابراین جدای از مدیریت زندگی در دنیای فیزیکی، باید حجم قابل‌توجهی از انسان‌ها و رویدادها را هم بیهوده و بی‌نتیجه در ذهن خود نگه داریم و با خود جابه‌جا کنیم.
وجه شباهت همه‌ی اعتیادها
همه‌ی انواع اعتیاد، از اعتیاد به قمار و مواد مخدر گرفته تا اعتیاد به بازی‌های کامپیوتری و تکنولوژی، یک ساختار بنیادین مشابه دارند: مغز درگیر فعالیتی می‌شود که در آن، انتظار پاداش وجود دارد.
پاداشی که معتاد در این فعالیت کسب می‌کند، ممکن است به چشم خود او نیاید؛ اما مهم این است که مغز آن را به عنوان پاداش و تجربه‌ای مثبت درک می‌کند.
برخی از نشانه‌های اعتیاد به تکنولوژی
- هر لحظه صدای نوتیفیکیشن گوشی‌تان را می‌شنوید، بی‌اراده به سمت آن کشیده می‌شوید.
- اگر نوتیفیکیشن یا پیغامی روی گوشی بیاید و نتوانید همان موقع آن را چک کنید، مضطرب می‌شوید.
- وقتی نمی‌توانید آنلاین شوید، علائم شبیه دوری از مواد مخدر را تجربه می‌کنید (مثلاً بی‌حوصلگی و تحریک‌پذیری بیشتر)
- استفاده از ابزارهای مختلف تکنولوژی (از شبکه های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها تا ایمیل و یوتیوب) وقت و انرژی‌تان را به شکلی می‌‌گیرد که از انجام تعهدات و برنامه‌هایتان بازمی‌مانید.
- وقتی شبکه‌های اجتماعی را چک می‌کنید، تازه سرحال می‌شوید و لذت زندگی را حس می‌کنید.
- موبایل تا تبلت خود را حتی در حمام هم همراه می‌برید.
- از خواب‌تان می‌زنید که بتوانید زمان بیشتری آنلاین باشید.
- دیگر در بسیاری از فعالیت‌هایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید، شرکت نمی‌کنید.
- مهارت‌های اجتماعی‌تان در حدی رو به ضعف رفته که هر شکلی از حضور در کنار دیگران برایتان قابل‌تحمل نیست.
- چند بار کوشیده‌اید استفاده از تکنولوژی را محدود کنید، اما تلاش‌هایتان با شکست روبرو شده است.
اگر به صورت لحظه‌ای، شور وجود ما را در بر بگیرد و تصمیم بگیریم از فضای آنلاین و ابزارهای دیجیتال فاصله بگیریم، احتمالاً به سرعت وادار خواهیم شد تصمیم خود را بشکنیم و دوباره به سراغ این ابزارها برگردیم.
مهم است که ابتدا یک برنامه‌ی جامع تعریف کنیم و سپس اقدام‌های اجرایی را آغاز نماییم.
از ابتدا، تصمیم نگیریم که برای مدت طولانی از ابزارهایمان فاصله بگیریم. بلکه هدفی کوچک‌تر و در دسترس‌تر را انتخاب کنیم (مثلاً به جای یک هفته چک نکردن اینستاگرام، با خود قرار بگذاریم که یک روز کامل آن را چک نکنیم).
زمانی را انتخاب کنیم که کمترین ریسکِ شکسته‌شدن برنامه وجود داشته باشد. مثلاً در روزهای کاری، ممکن است با اصرار یا اشاره یا پیشنهاد یا ترغیب دوست و همکار، دوباره به سراغ گوشی و پیام و پیام‌رسان و شبکه‌های اجتماعی برویم.
اما در یک روز تعطیل در کنار خانواده، احتمال این‌که بتوانیم فاصله‌ی خود را از تکنولوژی حفظ کنیم، بیشتر است.
